शिशुलाई पुरक खानेकुरा कतिसम्म दिनुपर्छ भन्ने विषयमा सबै जनकार नहुन सक्छन् ।
पहिले–पहिले खानेकुराको विविधता नभएका कारण बालबालिकाहरुमा कुपोषण देखिन्थ्यो। त्यसको ठ्याक्कै उल्टो आजभोलि विविधतामा नै अन्योल जस्तो देखिन्छ । आफ्नो बालबालिकाहरुलाई बलियो र क्षमताबाहान बनाउनका निमित्त पाचन क्षेमताभन्दा धेरैथरीका खानेकुराहरु दिइरहेको पाइन्छ । जसको असर बच्चाहरुको अंगहरुमा पार्ने हुन्छ ।
शिशु जन्मेको ६ महिनासम्म आमाको दुधले पुग्ने हुन्छ तर, त्यसपछि शिशुको खानेकुरामा पनि बिस्तारै बढाउनुपर्ने डाइटिशियन डा. किरण तिवारी बताउँछन् । तिवारीका अनुसार सामान्यतया यस्ता विषय थाहा भएकै हुन्छ तर सबैले बुझेका हुदैनन् । बच्चाहरुलाई खानेकुरा दिनुपर्छ भन्ने बित्तीकै सबै थरीका खानेकुरा खुवाउनु नोक्सानदायी हुन्छ ।’
यि पाँच प्रकारका पोषणयुक्त खानेकुरा यसरी बनाएर बच्चालाई खुवाउन उपयुक्त हुन्छ ।
जाउलो
जाउलो सबैको सोचमा आउने पहिलो खाना हो । तर बच्चाहरुलाई दिने जाउलो पोसिलो बनाउनुपर्छ । जसको लागि गाजर, फर्सी र साग राखेर जाउलो बनाउन सकिन्छ । चलमल अनुसार दुई थरिका दाल (मुगु, मुम, मुसुरो) दिनुपर्छ । त्यसमा गाजर, फर्सी र साग मध्ये एक साथै स्वादको लागि नुन र घिउ थप्न सकिन्छ । यसरी पोसिलो जाउलो बनाएर खुवाउन सकिन्छ ।
लिटो
पोसिलो लिटो बनाउन गहुँ, मकै, भटमास छुटा छुट्टै बराबर मात्रामा लिने । त्यसलाई भुट्र पिस्ने अर्थात मिक्चरमा राखेर धुलो बनाउने । यसरी बनाइएको पिठोलाई पानिमा उमालेर स्वादको लागि चिनी राख्न सकिन्छ । लिटोलाई दुधमा राखेर पनि बनाउन सकिन्छ । साथै पानिमा उमालेर बनाउदा अण्डाको भित्री भागलाई मिक्स गरेर बनाउन पनि सकिन्छ ।
आलुको सुप
एउटै कुरा धेरै बनाइरहन मन नलागेमा नयाँ र नलौ खानेकुरा आलुको शुप हो । आलुको शुप बनाउनका लागि आवश्यक एक वा दुई दाना आलु र चार देखि पाँच थरीका दालहरु लिने । साग, टमाटर, प्याजलाई दाल पकाए सरह नै कुकरमा सिटी लगाएर बनाउँदा एकदमै पोखिलो सुप तयार हुन्छ ।
अण्डा
अण्डा आफैमा प्रोटिनको स्रोत हो । बच्चाका लागि अण्डा बनाउन काउली, गाजर र आलुलाई उमाल्ने । उसीनेको काउली, गाजर र आलुमा उसीनेको अण्डलाई त्यसमा मिक्स गरेर तयार गर्न सकिन्छ ।
फर्सीको रोटी
यसमा पहिला फर्सीलाई स–सानो टुक्रामा काट्ने । काटिएका फर्सीलाई पनिमा उमाल्ने । उमालिसकेपछि उक्त सर्फीलाइ लिटो जस्तै गुद्धने । त्यसमा गहुँको पिठो र काचो अण्डालाई मिलाएर पेस्ट बनाउने । यसरी बनाइएको पेस्टलाई पेनमा तावा अथवा प्यानमा घिउ राखेर विस्तारै रोटिको आकार बनाए तयार गर्ने । यसरी तयार भएको रोटीलाई बच्चाको उमेर अनुसार मिलाएर खुवाउन सकिन्छ ।
