यस्तो अवस्थामा उपचार नगरे बिरामीको मृत्युसमेत हुन सक्दछ । फ्लु विशेषतः ज्येष्ठ नागरिक र दीर्घ रोगीहरूलाई बढी जोखिमपूर्ण हुने गर्दछ । फ्लुविरुद्ध औषधि र खोप पनि उपलब्ध छन् । फ्लुविरुद्धको खोपले जटिल अवस्था हुनबाट धेरै हदसम्म जोगाउन मद्दत गर्दछ । हाल जाडो बढ्दै जाँदा खोपको माग पनि बढ्दै गइरहेको टेकु अस्पतालको तथ्याङ्कले देखाउँछ ।

फ्लु ‘ए’ भाइरसले बेला–बेलामा महामारी (प्यानडेमिक)को रूप लिने गरेको इतिहास देखिन्छ । कोभिड–१९ भन्दा अगाडि सन् २००९ मा ‘स्वाइन फ्लु’ को नामले परिचित फ्लु ‘ए’ प्रजातिको ‘एचवानएनवान पीडीएम ०९’ उपप्रजातिलाई माहामारीको (प्यानडेमिक) घोषणा गरेको थियो । कम्तीमा ७४ देशमा प्रयोगशाला पुष्टि भएको यो भाइरसको कारणले एक वर्षमा अनुमानित (सीडीसी, अमेरिकाको अनुसार) १५१,७०० देखि ५,७५,४०० जनाको मृत्यु भएको तथ्याङ्क देखिन्छ भने सन् २०१० मा महामारी (प्यानडेमिक) अन्त्य भएको घोषणा गरिएको थियो ।

विशेषतः यो ‘स्वाइन फ्लु’ भाइरसबाट युवाहरू बढी प्रभावित भएका थिए । नेपालमा मेरो टिमले गरेको अनुसन्धानमा पनि सबैभन्दा बढी ‘स्वाइन फ्लु’ प्रभावित उमेर समूहमा २१ देखि ३० वर्षका युवा नै थिए । यो निष्कर्ष त्यो समयमा अनुमान गरेभन्दा विपरीत अर्थात् ज्येष्ठ नागरिकलाई बढी जोखिम हुँदै आइरहेको ट्रेन्डभन्दा विल्कुल फरक थियो ।

हाल नेपालमा यो मौसमी फ्लुको रूपमा देखिँदै आइरहेको  । ‘हङकङ फ्लु’को नामले परिचित फ्लु ‘ए’ प्रजातिको ‘एचथ्री एनटु’ अर्काे उपप्रजाति हो र सन् १९६८ मा हंगकंगमा देखिएको थियो । तत् पश्चात विश्वव्यापी फैलिएको थियो । यो भाइरसको कारणले त्योबेला अनुमानित १० लाखको मृत्यु भएको तथ्याङ्क देखिन्छ । हाल नेपालमा यी दुवै प्रजाति मौसमी फ्लुको रूपमा बर्सेनि देखिँदै आइरहेको छ ।

केही हप्ता अगाडि भारतमा फ्लु भाइरस व्यापक फैलिएको जानकारी सार्वजनिक भएको थियो । ‘हंगकंग फ्लु’को नामले परिचित फ्लु ‘ए’ प्रजातिको ‘एचथ्री एनटु’ उपप्रजाति तीव्र गतिमा फैलिएको भनिएको थियो । यो भाइरसबाट धेरै मानिस बिरामीसमेत भएका थिए ।

विगतमा भारतमा कोभिड–१९ को लहर देखिँदा त्यसको प्रभाव केही हप्ताभित्रै नेपालमा समेत देखिने गरेको अनुभव हामीसँग छ । यसमानेमा पनि भारतमा केही हप्ता अगाडिमात्र देखिएको ‘हंगकंग फ्लु’को त्यो उछाल नेपालसम्म छिटै नआउला भन्न सकिँदैन । महत्त्वपूर्ण अनि चिन्तित पार्ने गम्भीर कुरा के छ भने हाल फैलिरहेको ‘हंगकंग फ्लु’ को जीनमा कम्तीमा नयाँ ७ म्यूटेशन भएको भन्ने जानकारी सार्वजनिक भएका छन् । यसबाट भाइरसलाई थप तीव्र गतिमा फैलन सक्ने क्षमता विकशित भएको भन्ने वैज्ञानिकहरूको धारणा देखिन्छ । तसर्थ ‘हंगकंग फ्लु’ को प्रभावबाट बच्न नेपाल सरकार वा विज्ञहरूले सुझाएका बच्ने उपायहरूलाई अनुसरण गर्नु बुद्धिमानी देखिन्छ ।

खासगरी व्यक्तिगत सरसफाई जस्तै हात साबुन पानीले बेला–बेलामा धुने, मास्क लगाउने अनि खोक्नु परे हातको बाहुलीले छोपेरमात्र खोक्ने गर्नु पर्दछ । यो सङ्क्रमितले खोक्दा, हाछ्युँ गर्दा वा हातले कुनै बस्तुमा छोएर बारम्बार नाक, मुख र आँखामा छोएमा फ्लु भाइरस सार्न सक्दछ ।

अन्त्यमा, नेपालमा बर्सेनि मौसमी फ्लु देखिने गर्दछ, तर भारतमा हालै तीव्र गतिमा फैलिएको ‘हंगकंग फ्लु’ (सम्भावित म्यूटेशन भएको भाइरस) र पछिल्लो समय नेपालमा उदाएको अज्ञात वा नयाँ उपप्रजाति भाइरसको बढ्दो उपस्थितिले प्रकोपको जोखिमलाई थप बढाइदिएको छ । कोभिड–१९ को बेलामा जस्तै फ्लु भाइरसको पनि जीन विश्लेषण तथा अनुसन्धान गर्न सके त्यसको सम्भावित प्रभावको बारेमा अनुमान गरी त्यसै अनुरुप प्रतिकार्य गर्न सम्बधित निकायलाई सहज हुनेछ ।