नेपालमा प्रजनन स्वास्थ्यको अवस्था कस्तो छ ?
पहिलेको तुलनामा प्रजनन क्षमता दर कम छ । निःसन्तानपन भएर आउनेको संख्या बढेको छ । करिअरका कारण ढिलो विवाह गर्ने, अण्डाको भण्डार कम हुने कारण यो समस्या बढेको हो भन्ने लाग्छ । पुरुषको हकमा वैदेशिक रोजगारमा जाने लहड बढेकाले पनि यो भएको हुनसक्छ ।

आइभीएफ सेवा कत्तिको सुरक्षित र भरपर्दो छ ?
आइभीएफ अन्तिम विकल्पजस्तै हो । अन्य सबै प्रयास गरेर भएन भने प्रायः आइभीएफका लागि आउँछन् । नली नै बन्द छ भने त अर्कै कुरा हो । जुनसुकै प्रकृयामा थोरै जटिलता हुन्छन् तर आइभीएफमा त्यस्तो धेरै जोखिम छैन । यो सेवालाई अहिलेसम्म भरपर्दो नै मानिएको छ ।

आइभीएफ गर्नेहरूको सफलता दर कस्तो छ ?
सफलता दर शतप्रतिशत नै हुन्छ भन्नु गलत हो । विश्वव्यापी रूपमा हेर्दा ३० देखि ४० प्रतिशत सफलता दर भनिन्छ । हाम्रो सेन्टरको कुरा गर्नुपर्दा ६० देखि ७० प्रतिशत सफलता दर छ ।

कति उमेरकाले आइभीएफद्वारा सन्तान जन्माउन सक्छन् ?
आइभीएफ प्रविधिका कारण महिनावारी सुकिसकेकाले पनि सन्तान जन्माउन सफल भएका छन् । तर धेरै ढिलो उमेरका कारण पनि जोखिम आउनसक्छ । ५० देखि ५५ को उमेरसम्म आइभीएफद्वारा बच्चा जन्माउन सकिन्छ ।

प्राकृतिक रूपमा जन्मिएका र आइभीएफद्वारा जन्मिएका शिशुमा के फरक हुन्छ ?
खासै फरक हुँदैन । आइभीएफपछि जन्मिएका बच्चामा केही कमजोरी हुन्छन् कि भन्ने आम सोच छ तर त्यस्तो होइन, यो गलत हो । अहिलेका आइभीएफद्वारा जन्मिएका बच्चा अझ स्मार्ट र सक्रिय देखिएका छन् ।