रुघाखोकी हरेक मौसममा लाग्न सक्ने र जुनसुकै उमेरका व्यक्तिलाई हुन सक्ने रोग हो । हाम्रो समाजमा रुघाखोकी लाग्नासाथ फार्मेसीमा गएर औषधि किनेर खाने चलन निकै छ । यसरी आफूखुसी औषधि किनेर खानु कति ठीक हो ? बालरोग विशेषज्ञ डा. रामहरि चापागाईं रुघाखोकी लाग्दा हतारमा औषधि खाइहाल्नु नपर्ने बताउनुहुन्छ।
‘रुघाखोकी दुई किसिमका हुन्छन्, सामान्य र जटिल । आजभोलि हुने रुघाखोकी सामान्य खालकै हुन्छ,’ उहाँको भनाइ, ‘यो पाँच-सात दिनमै निको हुने भएकाले औषधि खाइहाल्नु पर्दैन ।’ रुघाखोकी लागेमा पोषणयुक्त खानेकुरा, झोलिलो पदार्थ खाने र सरसफाइमा ध्यान दिनुपर्छ ।
फार्मेसीमा पिस्क्राइब (डाक्टरले सिफारिस गरेको) र ओभर द काउन्टर ड्रग दुई प्रकारका औषधि पाइन्छन् । रुघाखोकी, ज्वरो, साधारण ग्यास्ट्रिक, पेन किलर, एलर्जीको औषधि नेपालमा आफैं किनेर खाने चलन रहेको जनरल फिजिसियन डा. लोचन कार्की बताउनुहुन्छ ।
‘घरमै औषधि खाएर निको भएन भने मात्र जाँच गराउन जाने चलन छ । जबकि रुघाखोकीमा रोगको प्रकृतिअनुसार औषधि सेवन गर्न जरुरी हुन्छ,’ उहाँको भनाइ छ।
कस्तो अवस्थामा औषधि खाने ?
रुघाखोकी लागेको पाँचदेखि सात दिनसम्म पनि निको नभएमा, खोकी निरन्तर लागेमा, ज्वरो बढ्दै गएमा, खकार र सिंगान पहेंलो भएमा, सास फेर्न गाह्रो भएमा चिकित्सकलाई जाँच गराएर औषधि सेवन गर्नुपर्ने डा. चापागाईं बताउनुहुन्छ ।
‘चिकित्सकको सल्लाहबिना कुनै पनि औषधि खान हुँदैन । अनावश्यक रुपमा चिकित्सकको परामर्श बिना सेवन गरेको औषधिले साइड इफेक्ट गराउँछ,’ उहाँको भनाइ छ।औषधि पनि उमेर अनुसार फरक-फरक मात्रामा खानुपर्ने हुन्छ ।
बच्चाका लागि छुट्टै औषधि हुन्छ भने वयस्कका लागि छुट्टै । सजिलै पाइन्छ भन्दैमा चकलेट खाए जसरी जुनसुकै बेला औषधि खान नहुने डा. कार्कीको भनाइ छ । सकेसम्म बच्चालाई एन्टिबायोटिक औषधि प्रयो गर्नु हुँदैन ।
