म एमबीबीएस ३८ औं ब्याचमा अध्यनरत छात्र  हुँ। (हाल महाराजगञ्ज मेडिकल क्याम्पसको अन्तिम वर्षको विद्यार्थी)।  प्रवेश परीक्षामा ठूलो प्रतिस्पर्धा पछि मैले छात्रवृत्तिमा सिट प्राप्त गरें जुन मेरो मात्र होइन मेरा शुभचिन्तकहरूको पनि सपना थियो। बाग्लुङको मेरो  गाउँबाट आइओएममा छात्रवृत्ति पाउने म पहिलो थिएँ। मैले  तन र मन दिदै  मेरो चिकित्सा यात्रा सुरु गरें।  समय बित्दै जाँदा मैले क्याम्पसको वातावरणको सकारात्मक र नकारात्मक पक्षहरू याद गर्न थालें। सबैले सकारात्मक पक्षको आनन्द उठाए पनि क्याम्पस परिसरका विभिन्न समस्यालाई सम्बोधन गर्न कुनै पहल नभएको मैले भान गरें। मैले प्रशासन र अन्य सरोकारवालाहरूलाई मेरो चिन्ता व्यक्त गर्न थाले। तर मैले चाँडै महसुस गरें कि सामान्य सुधारहरू गर्न पनि महत्त्वपूर्ण समय र प्रयास चाहिन्छ। एउटै आवाज पर्याप्त छैन भन्ने कुरा बुझ्दै म हाम्रो शिक्षा र  क्याम्पस जीवनसँग सम्बन्धित ती समस्याहरू समाधान गर्न समान विचारधाराका विद्यार्थीहरूको समूहमा सामेल भएँ। क्याम्पसमा राम्रो र नराम्रो पक्ष दुवै नजिकबाट अवलोकन गरें। मैले अनुभव गरेका राम्रा तथा सुधारका पक्षहरुमध्ये केही तलको अनुच्छेदमा उलेख गरेको छु।

राम्रा पक्षहरु साथीहरु: मेरो अपेक्षा भन्दामाथि मेरा साथीहरू एकदमै राम्रा र सहयोगी  थिए।  समय बित्दै जाँदा मेरा साथीहरू परिवारका सदस्यहरू जस्तै हुन थाले।

दाइदिदीहरुको मार्गदर्शन: दाइदिदीहरुको मार्गदर्शनले जुनियरहरूलाई उनीहरूको ज्ञान र क्षमताहरूमा आत्मविश्वास विकास गर्न साथै पुस्तकबाट क्लिनिकल सेटिङमा ज्ञानलाई सहसम्बन्ध  पार्न मद्दत गर्दछ। हामीले पनि त्यस्तै अनुभव गर्‍यौं। दाइदिदीहरुको मार्गदर्शन आइओएमको सबैभन्दा मूल्यवान सम्पत्ति हो, पुस्तकहरू पढ्नदेखि लिएर प्रमुख कार्यक्रमहरूसम्म, एक  बच्चादेखि एक परिपक्व  वयस्कसम्म, परीक्षा, प्रयोगात्मक, कार्यक्रमहरूमा। पहिचान गरेका समस्याहरू कक्षा कोठा सबैभन्दा ठूलो चुनौती अपर्याप्त कक्षा कोठा हो।

एमबीबीएसमा पहिलो वर्षदेखि अन्तिम वर्षसम्म एकैपटक ५ ब्याचका विद्यार्थी हुन्छन्। साथै प्यारामेडिकलका लागि कम्तीमा १० वटा लेक्चर कोठा चाहिन्छ तर दुर्भाग्यवश अहिलेसम्म ३ वटा मात्र लेक्चर कोठा रहेकाले विद्यार्थीमा कहाँ र कहिले बस्ने भन्ने अन्योल सिर्जना भएको छ। नियमित कक्षाहरूका लागि अर्को बाधा लेक्चर कोठाको आकार र अपर्याप्त बेन्च हो। हाम्रो लेक्चर कोठा प्रारम्भिक दिनहरूमा प्रति ब्याच ५०-७० विद्यार्थीहरू समायोजन गर्ने विचारमा बनाइएको थियो। तर अहिले प्रति ब्याच विद्यार्थी संख्या १०० पुगेको छ जुन कक्षाकोठाले राख्न सक्ने भन्दा धेरै हो र सिमित सिटका कारण पनि भीडभाड हुने गरेको छ। कोठामा राखिएका विद्यमान स्पिकरले काम नगर्दा विद्यार्थीलाई शिक्षकको कुरा सुन्न समस्या हुने गरेको छ। सिक्ने एकमात्र माध्यम जस्तै डेस्कटप/प्रोजेक्टरहरू प्रायः समस्याहरूको सामना गर्छन् र मर्मत गर्न हप्तादेखि महिनाहरू चाहिन्छ। कहिलेकाहीं, विद्युत कटौती र अपर्याप्त विद्युत ब्याकअपको कारण कक्षाहरू अवरुद्ध हुन्छन्। खेलकुद एक मेडिकल विद्यार्थी र स्वास्थ्य सेवा क्षेत्रमा काम गर्दै, हामी नियमित रूपमा तनावको सामना गर्छौं। यहाँ, खेलकुदले हाम्रो शारीरिक र मानसिक स्वास्थ्यलाई कायम राख्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। तर विडम्बना आइओएमको एक मात्र खेल मैदान ‘द मल्टिप्लेक्स’को हालको अवस्था दयनीय छ। करिब ४५०मिटर वर्गको सानो क्षेत्रफल भएकाले त्यहाँ एउटै खेल पनि खेल्न सकिँदैन।

यसबाहेक, त्यहाँ छरिएका निर्माण सामाग्रीले दुर्घटनाको जोखिम बढाएको छ र विद्यार्थीहरू त्यहाँ र अन्य कुनै पनि खेल खेल्नबाट वञ्चित छन्। थप रूपमा, अपर्याप्त खेलकुद उपकरणले आजकल विद्यार्थीहरूलाई खेलकुदमा भाग लिनबाट हतोत्साहित गरेको छ। छात्रावास र सरसफाई आइओएम मा अध्ययन गर्ने धेरै विद्यार्थीहरू निम्न सामाजिक-आर्थिक पृष्ठभूमिबाट आएका हुन्। तिनीहरूमध्ये थोरैले मात्र छात्रबास प्राप्त गरिरहेका छन् जुन निकै थोरै  छ। धेरै विद्यार्थीहरूको लागि, भाडामा वा अन्य आवासमा बस्नु ठूलो समस्या हो। संकाय वा ब्याचको बावजुद, क्याम्पसले सबै विद्यार्थीहरूलाई होस्टल कोठाहरू उपलब्ध गराउनुपर्छ (कम सामाजिक आर्थिक पृष्ठभूमिका विद्यार्थीहरूलाई प्राथमिकता दिइन्छ)। खानेपानी आपूर्ति र शौचालय अपर्याप्त छन् र हाम्रो होस्टल वरपरको परिवेश अस्वच्छ छ। यसले निश्चितनै होस्टेल र अस्पताल परिसरमा थप संक्रामक रोगहरूलाई निम्तो दिनेछ। अवस्थित भवनमा मेडिकल विद्यार्थीहरूको लागि मर्मत र स्रोतहरूको अभाव छ। छोटकरीमा भन्नुपर्दा, हाम्रो कलेजमा छात्रा र छात्र होस्टेलका लागि आवश्यक पर्ने सुविधाहरू र मापदण्डहरू पूरा गर्ने ठूलो अन्तर छ। पाठ्यक्रम त्रिवि पाठ्यक्रम पाठ्यक्रम विगतका पुस्ताहरूलाई लक्षित गरी सिर्जना गरिएको हो। धेरै ब्याच बितिसक्दा पनि पाठ्यक्रम उस्तै छ। सैद्धान्तिक अवधारणाहरूमा कठिनाइहरूको सामना गर्ने विद्यार्थीहरूले उनीहरूको परीक्षा पास गर्नको लागि आफ्नो क्लिनिकल सीपहरू सुधार गर्न भन्दा सिद्धान्त अध्ययनलाई प्राथमिकता दिन्छन्। त्यस्तै, प्रथम वर्षदेखि अन्तिम वर्षसम्मको परीक्षा संरचना त्यति विद्यार्थीमैत्री छैनन्।

उदाहरणका लागि आधारभूत विज्ञानमा, ३-४ प्रणालीका सबै परीक्षाहरू छोटो समयमै सँगै लिइन्छ। जसले गर्दा छोटो समयमै सम्पूर्ण पाठ्यक्रम समेट्न दबाव पर्छ। यसले मुख्य  पाठ्यपुस्तकबाट अध्ययन गर्नुको सट्टा विगतको प्रश्न बैंकमा भर पर्ने अभ्यास भएको छ। थप रूपमा, पाठ्यक्रममा अन्य कमजोरीहरू छन्, जस्तै तेस्रो वर्षमा प्रमुख विषयहरू पढाउने र अन्तिम वर्षमा विद्यार्थीहरूको परीक्षा लिने।  विद्यार्थी र उनीहरूका अभिभावकहरूको लागि आपतकालीन स्वास्थ्य सुरक्षा आइओएम मा विद्यार्थी भएको नाताले, हामीसँग हाम्रो परिवार र आफू दुवैको लागि आपतकालीन स्वास्थ्य सुरक्षा लाभहरू प्राप्त गर्ने अधिकार छ। यो एकदम आवश्यक छ। हामीले मात्र ९० प्रतिशत मेडिकल बेनिफिट पाउँछौं जुन केही विभागहरू जस्तै डेन्टल, मनमोहन, शल्यक्रिया र अन्य धेरैले ध्यानमा राख्दैनन्। तसर्थ, स्वास्थ्य सेवाको हरेक क्षेत्रमा बेनिफिट कार्डहरू स्वीकार गरिनुपर्छ, र हाम्रो परिवारका सदस्यहरू पनि लाभहरूको लागि योग्य हुनुपर्छ। तसर्थ, विद्यार्थीहरूले सामना गरिरहेका यी सबै चुनौतीहरू बुझ्न र यी कमजोरीहरूलाई समाधान गर्न कडा कदम चाल्न हामीलाई असल, साहसी र जिम्मेवार विद्यार्थी नेताको नितान्त आवश्यकता छ।