नेपालगन्ज: डाबर च्यवनप्रास आयुर्वेद र नवीन विज्ञानको प्राचीन भारतीय ज्ञानसँग बनाइएको एक सुत्र हो । च्यवनप्राश एक पौष्टिक जाम हो ।  यसले हाम्रो स्वास्थ्यलाई स्वस्थ्य र तन्दुरुस्त बनाउनको लागि यो फाइदाजनक छ । च्यवनप्रास संस्कृत शब्दबाट आएको शब्द हो छ। ‘ कथित रुपमा दुई प्राचीन ऋषिहरुले यसलाई एक वृद्ध ऋषिलाई ‘च्यवन’ जवानी पुनर्स्थापित गर्नको लागि बनाएका थिए,” जसलाई च्यवनप्राश भनिन्छ ।

घिउ, तिलको तेल र महले जडिबुटीलाई कोशिकाहरुमा गहिराइमा लैजानु उत्प्रेरक एजेन्टको रुपमा काम गर्दछ जबकि महले अन्य प्रमुख तत्वहरुको प्रभावलाई बेवास्ता गर्न र सुरक्षा गर्न मद्दत गर्दछ । च्यवनप्राशले मांसपेशी बलियो, कलिलो र ह्रृष्टपुष्ट बनाउनको लागि सहयोग गर्छ ।

च्यवनप्रासले हाम्रो छालालाई कलिलो नरम र चम्किलो बनाउनको मद्दत गर्छ । बुढ्यौली प्रक्रियालाई सुस्त बनाउन, स्मरणशक्ति बढाउन, मुटुको लागि राम्रो र पाचन, उत्सर्जन र श्वासप्रश्वास प्रणालीको स्वास्थ्यलाई बढाउन पनि च्यवनप्रास लाभदायक रहेको छ ।

डाबर च्यवनप्राश जडीबुटी र प्राचीन आयुर्वेदिकबाट बनेको स्वास्थ्यको लागि फाइदाजनक पौष्टिक जाम हो । च्यवनप्रास विभिन्न जडिबुटी, अमला, घिउ, तिलको तेल र महको मिश्रणबाट बनेको पौष्टिक जाम हो ।

यसमा रहेको मुख्य तत्व अमलाकी हो, जसले शरीरबाट विषाक्त पदार्थहरु हटाउन मद्दत गर्छ । यसको समृद्ध एन्टिअक्सिडेन्ट गुणहरु र चिटामिन सी को उच्चतम स्रोतहरुमध्ये हुन्छ । यसमा रहेको घिउले एक शुद्ध मक्खन एक उत्प्रेरक (योगवाहि) को रुपमा कार्य गर्दछ र सेलुलर स्तरमा जाममा सामावेश जडिजुडी को अबशोषण सक्षम गर्दछ । महले शरीरमा मर्मत आवश्यक पर्ने जडीबुटीहरुको उत्प्रेरकको रुपमा काम गर्दछ । यस्तै तिलको तेलले आयुर्वेदिक हर्बल तयारीहरुको लागि काम गर्न बताइएको छ ।

यसलाई कसरी उपभोग गर्ने ?

यो कुनै स्पेसल मौसममा नभएर जुनसकै मौसममा प्रयोग गर्न सकिन्छ । डाबर च्यवनप्रास सिधै उपभोग गर्न सकिन्छ तर तातो दुध वा तातो पानिसँग खाँदा अझ उपयोगी हुन्छ । वयस्कहरुको लागि १ चम्चा दिनमा दुई पटक प्रयोग गर्ने, विहान खाली पेटमा एक चम्चा, नास्ता गर्नु अघि र बेलुकाको खानाको ३० मिनेट अघि एक चम्चा खान सकिन्छ । ३–१२ वर्षका बच्चाहरुको लागि मात्रा दैनिक दुइपटक आधा चम्चा खुवाउनु पर्छ ।

च्यवनप्राशमा पाइने प्रमुख तत्व अमलाले शरीरलाई डिटोक्सिफिकेसन हुन्छ । जसले रगत, प्लीहा, कलेजो र फोक्सो सफा गर्छ । यसको नियमित सेवनले हामी जवान रहन र मांसपेशीलाई स्वस्थ राख्न मद्दत गर्छ ।

साथै यसले रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउन, पाचन प्रणालीलाई सुढृद गर्न, शरीरको शत्ति र सहनशक्ति निर्माण गरेर रोगसँग लड्ने प्राकृतिक क्षमतालाई बढाउन श्वासप्रश्वास प्रणालीमा सहयोग गर्छ ।

डाबर च्यवनप्राशको नियमित प्रयोगले शरीरको प्राकृतिक प्रतिरक्षाको सार बनाउछ ।

फाइदाहरु

डाबर च्यवनप्रास ४१ भन्दाबढी आयुर्वेदिक जडीबुटीहरुको समय–परीक्षण गरिएको आयुर्वेदिक ढाँचा हो जसले  प्रतिरक्षा प्रणालीलाई बढाउन मद्दत गर्छ, जसले गर्दा ब्याक्टेरिया, भाइरस, धुलो र मौसम परिवर्तनको कारण हुने खोकी र चिसो आदि जस्ता दैनिक संक्रमणहरु शरीरलाई बचाउँछ । स्वास्थ्यको हिसाबले डाबर च्यवनप्रास सबै उमेर समुहका (बालबालिका, बयस्क र वृद्ध) मानिसको लागि फाइनाजनक छ । भिटामिन सी र एन्टिअक्सिडेन्टले हाम्रो स्वास्थ्यको फाइदाजनक रहेको छ । डाबर च्यवनप्रासले फोक्सोको शत्ति प्रवर्द्धन गर्न अविश्वसनीय काम गर्नसक्छ । यसले श्लेष्म भिल्लीलाई पोषण दिने भएकाले श्वासप्रश्वास मार्गलाई सफा राख्न मद्दत गर्छ ।

यसले हाम्रो शरीरमा बल, उर्जा र विभिन्न संक्रमणहरुबाट जोगाएर स्वास्थ्य प्रतिरक्षा गर्न मद्दत गर्छ ।

डाबर च्यवनप्रासमा पाइने जडिबुटीहरुले फोक्सो जोगाउनका लागि संक्रमणसँग लड्ने मद्दत गर्छ । यस्तै च्यवनप्रासले रुघाखोकी, दम, क्षयरोग, कब्जियत, भोक नलाग्ने, अल्छी लाग्ने र तौल घट्ने जस्ता रोगसँग लड्ने क्षमताको विकास गर्छ । प्रजनन स्वास्थ्य, छाला सुधार्न मद्दत, बुढ्यौली रोक्न र दीर्घायु यसले थप सहयोग गर्दछ ।

प्रतिरक्ष बुस्टर र स्ट्यामिना

च्यवनप्राश एक शक्तिशाली प्रतिरक्षा बुस्टर हो र शरीरलाई हेमोग्लोबिन र सेतो रक्त कोशिकाहरु उत्पादन गर्न मद्दत गर्दछ  र रगत, कलेजो र फोक्सोलाई सफा गर्छ । यसले जवानी बढाउन  मद्दत गर्छ ।

च्यवनप्रासमा प्राचीनकालदेखि नै स्वास्थ्य परिपूरक र रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता र दीर्घायु बढाउने औषधीको रुपमा व्यापक रुपमा प्रयोग हुँदै आएको पाइन्छ ।

कुपोषण

च्यवनप्रासले कुपोषक तत्वको कमी र गलत पाचन प्रणालीको कारण लाग्ने कुपोषण, कुपोषणविरुद्ध लड्न मद्दत गर्छ ।  साथै यसले कमजोर स्मरणशक्ति बढाउने मद्दत गर्छ ।