सोरियासिस (कत्ले रोग) छालासँग सम्बन्धित रोग हो । यसमा छालामा रातो दाग देखिन थाल्छ। सामान्यतया यो वयस्कमा हुन्छ।
यसको कुनै स्थायी उपचार छैन तर विभिन्न उपचारहरू छन् जसले यसको लक्षण र दाग कम गर्न सक्छ।
अमेरिकाको नेशनल सोरियासिस फाउन्डेसनका अनुसार सोरायसिस हुँदा सुरुमा छालामा रातो दाग देखिन सुरु हुन्छ। सामान्यतया यसको प्रभाव कुहिनो र घुँडाको बाहिरी भागमा बढी देखिन्छ।
यसको प्रभाव शरीरको कुनै पनि भागमा हुन सक्छ। सोरियासिस ज्वरो आउने र चिलाउने गरेको कतिपय बिरामीले बताएका छन् । सोरायसिस धेरै खतरनाक रोगहरू जस्तै मधुमेह, हृदय सम्बन्धित रोगहरू र डिप्रेसन सँग पनि सम्बन्धित छ।
नेशनल सोरियासिस फाउन्डेसनका अनुसार शरीरमा कतै रातो दाग देखिएमा बिना परिक्षण औषधि सेवन गर्नु खतरनाक हुनसक्छ । डाक्टरलाई भेट्नु महत्वपूर्ण छ किनभने यो सोरायसिसको शुरुवात हुन सक्छ।
अमेरिकन एकेडेमी अफ डर्माटोलोजी अनुसार यो रोग प्रायः सेतो मानिसमा हुन्छ। तर यसको मतलब यो होइन कि यो कालो मानिसहरूलाई हुन सक्दैन।
नेशनल सोरियासिस फाउन्डेसनका अनुसार वैज्ञानिकहरूलाई अझै पनि यसको सही कारण थाहा छैन । तर प्रतिरक्षा प्रणाली र वंशाणुगत कारणले यो रोग लाग्न सक्छ।
तर यो संक्रामक रोग होइन।
अमेरिकन एकेडेमी अफ डर्माटोलोजी का अनुसार यो बाहेक स्विमिङ पुलमा नुहाउँदा, सोरियासिस पीडितसँग सम्पर्क गर्दा र सोरियासिस पीडितसँग शारीरिक सम्बन्ध राख्दा पनि सर्दैन।
सेतो रक्त कोशीका (डब्लु बी सी) ले शरीरलाई रोगबाट बचाउने काम गर्छ। रोगबाट बच्ने क्षमतालाई रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता भनिन्छ। तर यदि कुनै व्यक्तिलाई सोरियासिस छ भने, यसको अर्थ उसको प्रतिरक्षा प्रणालीमा केही कमी छ भन्ने पनि हुन्छ।
डब्लु बी सीले छालाका कोषहरू अर्थात् छालाका कोशीकाहरूलाई आक्रमण गर्छ। जसका कारण शरीरमा छालाका कोशीकाहरू धेरै छिटो बन्न थाल्छन्।
यी छालाका कोशीकाहरू अतिरिक्त छालाको गाँठो/बाक्लो छाला वा दागको रूपमा जम्मा हुन्छन् जसलाई हामी सोरियासिसभन्छौं।
तर सबैभन्दा ठूलो खतरा यो हो कि यो प्रक्रिया एक पटक सुरु भयो, यो जीवनभर जारी रहन्छ। तर यसका केही अवस्थामा अपवादहरू छन्।
जिन्स
कतिपय वैज्ञानिकहरू यसका लागि कहिलेकाहीँ जीन पनि जिम्मेवार हुने विश्वास गर्छन् जसले यो रोगलाई एक पुस्ताबाट अर्को पुस्तामा लैजान्छ।
खतरा कहिले बढ्छ
तनाव
शरीरको कुनै भागमा चोटपटक लागेको, जसको कारण छाला काटिएको छ
संक्रमण – केहि औषधिहरु को एलर्जीको कारण
मौसम (धेरै चिसो)
रक्सी
सोरियासिस भएको कसरी थाहा पाउने
सामान्यतया, हामी शरीरमा चिलाउने र दागहरू बेवास्ता गर्छौं। सोच्नुहोस् कि त्यहाँ संक्रमण छ। त्यसैले सबैभन्दा पहिले यो काम बन्द गर्नुपर्छ। यसको लागि छुट्टै रगत परीक्षण छैन, तर विशेषज्ञलाई सम्पर्क गर्न सकिन्छ।
धेरै पटक विज्ञहरूले त्यस भागको छालाको नमूना लिन्छन् र माइक्रोस्कोपमा जाँच गर्छन्।
यस बाहेक परिवारमा कसैलाई सोरियासिसको भने पहिल्यै सचेत हुनुहोस् र त्यस्तो कुनै दाग देखिएमा वा छाला खस्रो र बाक्लो महसुस भयो भने जाँच गराउनुपर्छ ।
सोरियासिस कति प्रकारका हुन्छन्
सोरियासिस पाँच प्रकारका हुन्छन्।
प्लेक सोरियासिस
यो सबैभन्दा सामान्य प्रकार हो। यस्तो अवस्थामा शरीरमा रातो दाग देखा पर्छन् ।
गुट्टेट सोरियासिस
यो शरीरमा दानाको रूपमा देखा पर्दछ।
इन्भर्स सोरियासिस
शरीरका जुन भाग घुम्छ, त्यहाँ यसको अधिकतम प्रभाव देखिन्छ।
पस्टुलर सोरियासिस
यसमा छालामा रातो दागहरू जम्मा हुन थाल्छ।
इरिथ्रोडर्मिक सोरियासिस
यो सोरियासिसको सबैभन्दा खतरनाक रूप हो जसमा चिलाउनुसँगै गहिरो पीडा हुन्छ।
उपचार के हो?
सोरियासिसको उपचारले सामान्यतया रोगको प्रगतिलाई रोक्छ र सोरायसिसलाई नियन्त्रणमा राख्छ। यसको उपचार तीन चरणमा गरिन्छ।
यसले प्रभावित क्षेत्रमा क्रीम र तेल लगाउनुपर्ने हुन्छ।
पराबैंजनी किरण संग उपचार
औषधि वा इंजेक्शन
रोकथामका उपायहरु ?
शरीर स्वच्छता र आफ्नो हेरचाह
स्वस्थ खाना र दिनचर्या
तनावबाट टाढा रहनु
पूर्ण जानकारी
सोरियासिसको सन्दर्भमा आफ्नो हेरचाह गर्नु सबैभन्दा महत्वपूर्ण हुन्छ। बेलैमा ध्यान दिएमा यसलाई बढ्नबाट रोक्न सकिन्छ।
